Handel met de Hanze

Handel met de Hanze

De Koekstad, de Boekstad, Moskou aan de IJssel en zelfs Home of the Eagles: Deventer heeft nogal wat alternatieve namen en vermeldingen. Zo staan we, zoals wel meer plaatsen, ook bekend als een echte Hanzestad. Maar wat is eigenlijk een Hanzestad en wat was de Hanze voor organisatie?

De Hanze was een verbond tussen een groot aantal steden in Europa. Tegen het einde van de middeleeuwen richtten een aantal Duitse steden een soort handelsverbond op. Door samen te transporteren en op dezelfde manier handel te drijven, wordt de handel waardevoller en veiliger. In 1267 werd voor het eerst het woord Hanze genoemd in een document: vanaf dat moment vormden onder andere Lübeck, Hamburg, Dortmund en Brugge een samenwerkingsverband. Er kwamen vaste handelsroutes en duidelijke handelsafspraken.

Een deel van de Hanzeroute

De handel concentreerde zich in de grote Hanzesteden, die ook  wel Principaalsteden werden genoemd. Deze grote steden dreven op hun beurten weer handel met de kleinere, omliggende steden en dorpen, genaamd Bijsteden. Naarmate de Hanze uitbreidde, werd de organisatie strakker geregeld. Er werden zogenaamde Hanzekantoren opgericht in Brugge (België), Bergen (Noorwegen), Novgorod (nu Rusland) en Londen.

In de hoogtijdagen van de Hanze strekte het verbond via België, Nederland, Duitsland en Zweden tot de Baltische Staten en zelfs Engeland. Alle ruim 200 Hanzesteden in deze landen profiteerden enorm van het handelsverdrag en bloeiden uit tot prachtige, rijke handelsplaatsen. Pas veel later, aan het begin van de 16e eeuw, bloeide de Hanze langzaam maar zeker dood. Dat lag voornamelijk aan de ijzersterke concurrentie.

In Deventer

Deventer stond al ver vóór de oprichting van de Hanze bekend als belangrijke handelsplaats: In de 8e eeuw wordt al vermeld dat er kooplieden in de stad zijn gevestigd. In 1046 krijgt Deventer het muntrecht en niet veel later werd een handelsgilde opgericht.

Deventer trad na de middeleeuwen toe tot de Hanze. De stad lag (en ligt nog steeds) erg gunstig voor de handel: twee belangrijke handelsroutes kruisten elkaar in Deventer. Deventer werd een belangrijke doorvoerhaven voor zowel Duitsland als de Lage Landen. In de 11e en 12e eeuw was Deventer samen met Tiel de belangrijkste Hanzestad van de Nederlanden.

Er werden in Deventer jaarlijks vijf grote markten georganiseerd: in maart of april vond de eerste Midvastenmarkt plaats en in november de laatste markt: de St. Maartensmarkt. Die markten vroegen om veel vrede en veiligheid en Deventer had er een behoorlijke klus aan om de markten vreedzaam te laten verlopen. Omdat Deventer zo’n belangrijke handelsplaats werd, kreeg de stad ook de verantwoordelijkheid over de beveiliging van de IJssel. Daarnaast werden veel kooplieden onder escorte de stad binnengebracht.

Van de échte Hanze is natuurlijk niets meer te vinden in de stad. Gelukkig zijn er wel ontzettend veel monumenten bewaard gebleven en zijn we trots op de historie in onze prachtige stad. Wil je meer weten over de mooiste plekken van Deventer? Lees dan ook onze blog over de binnenstad of de monumenten in Deventer!